مسئولان نظارت و سنجش و ارزشیابی موسسه خیریه کودکان اتیسم استان قم با حضور مستمر و نظارت مستمر در مرکز سعی بر ارتقای کیفیت علمی و عملی درمانگران دارند .
مسئول ارزشیابی و سنجش مرکز 1
کارشناس روانشناسی عمومی
مسئول ازشیابی و سنجش مرکز 2
کارشناس روانشناسی عمومی
بهترین روش برای درمان اتیسم، روش توانبخشی با کمک خانواده میباشد. گفتاردرمانی و کاردرمانی فشرده به تقویت مهارتهای مختلف کودک کمک میکند.
یک اختلال رشدی است که در حدود یک تا یک و نیم سالگی بروز میکند. علت بیماری اوتیسم به درستی شناخته نشده است اما عواملی مانند زندگی شهری، رشد مغزی، ژنتیک، سموم، شرایط دوران بارداری، سن والدین و رابطه نابهنجار و سرد مادر و کودک را با آن مرتبط دانسته‌اند. اکثر علایم اتیسم حاکی از عدم تمایل کودک به برقراری رابطه با دیگران است. کودک مبتلا به اتیسم با اینکه از لحاظ شنوایی سالم است اما حرف نمی‌زند یا خیلی کم و نا صحیح صحبت میکند، به چشمان دیگران نگاه نمی کند، از خود رفتارهای تکرار شونده نشان میدهد، از تماس بدنی با دیگران اجتناب می کند. اتیسم بیماری ارتباط، اجتماعی شدن، رفتارهای تکراری و مشکلات حسی است که در سنین کودکی شروع میشود و میتواند نشانه‌های خود را در بزرگسالی نیز نشان دهد. به عبارتی اوتیسم یک اختلال تمام عمری است و نه در اتیسم کودکان و نه در اتیسم در بزرگسالی درمان صد در صدی وجود ندارد اما می‌توان برای این افراد راهکارهای توانبخشی ارایه داد. در بیماری اتیسم هماهنگی بین عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی وجود دارد و اگر اتیسم در فردی وجود داشته باشد؛ عوامل محیطی آن را بالفعل میکند و برای مثال فرد در ارتباط با بیرون از خانه دچار مشکل میشود.
کارآمدترین روش درمانی، روش توانبخشی است. برای درمان اتیسم کودک باید به طور فشرده و ترجیحا هر روز تحت خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد. کاردرمانی و گفتاردرمانی به تقویت مهارتهای مختلف کمک میکند. ارزیابی وضعیت حسی – حرکتی کودک به وسیله کارشناسان کاردرمانی صورت می‌پذیرد و در صورت لزوم جلسات کاردرمانی ذهنی کودک به طور منسجم برگزار می‌گردد. برای جلوگیری از خشم، عصبانیت، مشکلات حواس، بیش فعالی، مشکلات خواب، بی پروا بودن، زودرنج بودن و زود عصبانی شدن، دارو به کار می‌رود. از نظر بالینی و توانایی های عملکردی اختلال اتیسم به چند طبقه تقسیم میشوند؟ 1 -اتیسم با عملکرد پایین: که در انتهای طیف و پایین تر از دامنه متوسط کودکان بااختلال اتیسم شدید قرار گرفتند که به اتیسم کلاسیک یا اتیسم کانر معروف شدن. 2 -اتیسم‌با عملکرد بالا: دارای رفتارهای اجتماعی و ارتباطی و سرگرمی ها و بازیچه های منحصر به فرد و عجیب غریبی دارند.از لحاظ شناختی و زبانی دارای آسیب کمتری هستند.( عملکرد بالا یا آسپرگر). عملکرد بالا ها همراه باکنش های شناختی نسبتا سالم که هوش بالای ۷۰ را در هر دو زمینه کلامی و غیر کلامی و نبود آسیب های مغزی قابل ملاحظه در مطالعات عصب شناختی رو دارا هستند .از نظر عرفی وقتی کودک براساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی بعنوان کودکی با اختلال اتیسم تشخیص داده شود ولی از جهت توانایی شناختی در دامنه متوسط تا بالای متوسط باشد بعنوان کودک اتیستیک با عملکرد بالا تلقی میشود.
برخی کودکان اتیستیک در خلوت خود آرام،و خارج از آن مضطرب،حساس و یا بیش از حد فعال هستند.مغز آنها از ورودیهای حسی،خوانشی غلط دارد و بی آنکه هیچ خطر واقعی وجود داشته باشد وارد فازی محافظتی میشود.در این حالت کودک ممکن است پرخاش کند، بیش از اندازه جنب وجوش داشته باشد و یا درون خود فرو رفته و از جمع دوری کند.بنابراین وقتی مسئله ی تعامل پیش می آید حس نگرانی،بغض و یا اصرار به انجام فعالیتی دیگر بیش از پیش او را فرا میگیرد. فعالیتهایی مانند دویدن،پریدن،بلند کردن،هل دادن و یا هرکاری که باعث به کارگیری عضلات اصلی بدن شود به آرامش کودک از طریق تحریک مخچه و آزادسازی هورمونهای آرام کننده توسط آن کمک میکنند.مصرف جلیقه های فشار یا تجهیزات مشابه موجب تمدد اعصاب کودک و دریافت بازخوردهای پیاپی از آن میشود.همچنین استفاده از تصاویر برای نشان دادن برنامه ها و فعالیتهای بعدی باعث کاهش اضطراب در رابطه با مجهولات میشود. برای کاهش ترس کودک به او اجازه ی نگهداشتن اسباب بازی مورد علاقه اش را در طول بازی بدهید.در ضمن اهدای یک اسباب بازی بعنوان جایزه پس از هر بازی باعث میشود که انتظار برای بچه ها لذت بخش باشد. ساختار مداوم و تقریبا یکسان برنامه ها موجب ایجاد حس امنیت و دلپذیر بودن بازیها و در نتیجه سبب خرسندی کودکان خواهد شد. تلاش کنید پیش از آنکه کودک نشانه های استرس از خود نشان دهد عوامل ایجاد کننده آن مانند حرکات ناگهانی،سروصدای بیش از حد و… را شناسایی و کنترل نمایید. آب موجب ایجاد فشاری مداوم،آسایش بخش و یک نوع سبکی موزون شده و از این نظر آرامش بخش است.نگه داشته شدن در آغوش یک بزرگتر یا قرار گرفتن در داخل لباسی ابری نیز باعث راحتی کودک میشود
کودکان اغلب در پارک ها ،خیابان ها و فروشگاه های بزرگ از والدینشان جدا می شوند و از آنجا که آشنا به قوانین اجتماعی و مقررات خیابان ها نمی باشند و درکی از خطرات پیش رو ندارند ممکن است مشکلات جدی را برای خود و خانواده ایجاد کنند. اقدامات زیر به کاهش خطرات گم شدن کودک کمک می کند: از بسته بودن درهای منزل اطمینان حاصل کنید،بهتر است از قفل های الکترونیک استفاده شود. به اطرافیان و همسایه ها شرایط کودک را توضیح دهید و بخواهید در زمان دیدن کودک بیرون از منزل چه اقداماتی انجام دهند از طریق داستان های اجتماعی گم شدن و تنهایی بیرون از منزل نرفتن را توضیح دهید. مشخصات کودک و شرایط و شماره تماس و آدرس خود را به کودک گردن آویز کنید در پایان استفاده از سگهای خادم تربیت شده کمک بزرگی برای بسیاری از والدینی که واقعا با گم شدن کودک خود مشکل دارند می باشد.
جذاب كردن فضاي توالت نصب تصوير و استيكر و … توسط خود كودك در توالت بازي و شوخي هاو شوخ طبعي ها جايي براي عروسك و نمادي از توالت عروسكي خريد لگن توسط خود كودك تشويق براي خشك بودن پوشك وقتي به توالت ميرود مشاهده مادر وقتي از توالت استفاده مي كند(ابته به صورت نمادین و آموزشی) بوي خوشي كه خود كودك انتخاب كرده پخش موسيقي در توالت در ضمن بايد بدانید مقاومت كودك به چه دليلي است. آيا مشكل فيزيولوژيكي است يا روحی است يا شيوه هاي غلط والدين يا جلب توجه يا چيز ديگري حضور در جمع كودكان مثل مهد كودك يا مشابه آن يا خانواده مي تواند مشوق باشد در ضمن عادي جلوه دادن و عدم حساسيت نشان دادن هم ضروري است. روش دیگه استفاده از برنامه تصویری آموزش تصویری است.
صحبت کردن یکی از مهمترین روش های ایجاد ارتباط بین افراد در جامعه بشری است. زمانی که دو فرد با هم سخن می گویند فرایند خاصی اتفاق می افتد.شخصی گیرنده پیام باید مراحلی را طی کند که شامل：دریافت پیام ،پردازش پیام،پاسخ به پیام کودکان اتیسم نیز مانند سایر کودکان در دریافت فیزیکی پیام مشکلی ندارند,مساله کودکان اتیسم در پردازش سریع و فهم معنای کلام است.به گفته ی محققان از دریافت پیام تا پردازش آن در کودکان اتیسم حدود ۱۰ الی ۲۰ ثانیه زمان لازم است که اصطلاحا به آن ۱۰ ثانیه طلایی می گویند.در مکالمه و سخن گفتن با کودکان اتیسم حتما این ده ثانیه باید رعایت شود. پس در مکالمه با کودکان اتیسم： با صدای رسا سخن بگوییم شمرده شمرده صحبت کنیم ده ثانیه ی طلایی را فراموش نکنیم واضح و کلمه کلمه صحبت کنیم مستقیم در مقابل صورت کودک و چهره به چهره با او سخن بگوییم هیجانات خود را در صورت خود نمایش دهیم.
١.با دقت به حرف ديگران گوش كردن ٢.ماندن در كار گروهى ٣.استفاده از كلمات مودبانه ٤.تشويق كردن ديگران ٥.نوبت را رعايت كردن ٦.تقسيم كردن وسايل ٧.درخواست كمك كردن در مواقع نياز ٨.صبورانه منتظر بودن ٩.به اشتراك گذاشتن نظريات ١٠.كمك كردن به ديگران ١١.با تُن صداى مناسب صحبت كردن ١٢.پذيرش تفاوتها ١٣.به پايان رساندن وظائف محول شده ١٤.نگاه كردن به صورت طرف صحبت ١٥.دنبال كردن دستورالعملها ١٦.حل كردن اختلاف نظرها ١٧.توانايى تغيير موضوع بحث ١٨.به كار بردن نام افراد ۱۹. تقسيم وظائف ٢٠.مكالمه واضح داشتن
تشنج کودکان ناشی از تب بالای کودک است که به دلیل عفونت و یا … درون بدن کودک ایجاد می شود.تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان 1 تا 5 سال رخ می دهد، هر چند گاهی این نوع تشنج قبل از یک سالگی یا بعد از پنج سالگی هم دیده می شود.
لرزش عضلانی شدید همراه با مشت های قفل شده و قوسی شدن پشت وجود نشانه های آشکاری مانند تب، پوست داغ و برافروخته و گاهی عرق کردن لرزش صورت همراه با چشم های منحرف شده، ثابت و یا به بالا چرخیده توقف تنفس همراه با صورت و گردن قرمز و “پف آلود” یا جاری شدن آب از دهان و از دست رفتن یا اختلال هوشیاری
هنگامی که کودک دچار تشنج می شود، به هیچ وجه استرس نداشته باشید. آرامش خود را حفظ کرده و کنار کودک خود بمانید. کودک را به یک طرف بخوابانید تا در صورتی که استفراغ کرد، مواد استفراغی باعث خفگی او نشود و لباس های او را آزاد کنید. در صورتی که قبلا پزشک برای کودک تان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز کرده، آن را با آرامش به کار ببرید. نیازی نیست دندان های کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان کودک تحت فشار نباشد. بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی می کنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند. به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روش ها موثر نیستند. از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل این که بعضی از علل تشنج های بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیک ترین بیمارستان برسانید. معمولا تشنج عود نمی کند و قابل پیشگویی و پیشگیری هم نیست. در سنین پایین، مغز کودکان به افزایش درجه حرارت بدن حساس است، اما بیشتر آنها بعد از سن پنج سالگی، دچار تشنج نمی شوند.تشنج ناشی از تب، معمولا با مشکلات بعدی همراه نیست و روی مهارت های یادگیری و هوش کودک تاثیرگذار نخواهد بود.
گاهی اوقات افراد مبتلابه اختلال طیف اتیسم می خواهند با دیگران رابطه ای داشته باشند ولی مهارت های مورد نیاز برای این رابطه را ندارند .یک کودک یا فرد بزرگسال مبتلا به اتیسم ممکن است قوانین لمس کردن ، در آغوش گرفتن یا شکستن فضای شخصی دیگران را درک نکنند. تحقیقات نشان می دهد افراد مبتلا به اتیسم مهارت های اجتماعی را بطور موثر تری در گروههایی که همسالان انها نوروتایپیکال هستند یاد می گیرند . بازخورد های ویدیویی می تواند به رفتار های خود نظارتی اتیسم کمک نماید . افراد مبتلا به اتیسم می توانند رفتار های خود را در یک موقعیت واقعی ببینند و رفتار های خود نظارتی را یاد بگیرند. خود نظارتی همراه با رفتار مدیریت خود می تواند بسیار موثر باشد . به کودک مبتلا به اتیسم نحوه استفاده از رسانه های جمعی را آموزش دهید. اموزش خود را انجام دهید مرزهای اجتماعی و فضای شخصی را توضیح دهید . فیلم هایی را به کودک آموزش دهید و به تشخیص نشانه های غیر کلامی بپردازید . تشویق مراقبه برای آرامش بخشیدن به خود مدیتیشن از لحاظ علمی ثابت شده است که به آرامش کاهش استرس کمک میکند.
بر اساس مقیاس تجدید نظر شده رفتارهای تکراری (RBS-R) رفتارهای تکرار شونده یا محدود شده به شکل زیر دسته بندی می شوند رفتار قالبی: شامل حرکات تکرار شونده مانند. تکان دادن دست، تولید آواها، چرخاندن سر یا تکان دادن بدن. رفتار جبری: رفتاری از روی میل است و به نظر می رسد که از قواعدی پیروی می کند مانند پشت سر هم چیدن یا به خط کردن اشیا. رفتارهمسانی: این رفتار به شکل مقاومت در برابر تغییر دیده می شود؛ به عنوان نمونه پافشاری بر این که مبلمان نباید جابجا شود یا عدم پذیرش تغییر آن ها. رفتار آیینی: شامل یک الگوی بدون تغییر رفتارهای روزانه مانند برنامه غذایی غیر قابل تغییر یا آداب لباس پوشیدن است. این امر به شکل نزدیکی در ارتباط با همسانی است. رفتار محدودشده: شامل رفتاری است که با تمرکز، علاقه و یا فعالیت محدود است و نمونه آن تمایل و شیفتگی به مشغول بودن با یک برنامه تلوزیونی، اسباب بازی یا بازی است. رفتارآسیب به خود: شامل حرکت هایی است که به فرد آسیب زده یا می تواند آسیب زا باشد مانند فشار به چشم با انگشت،کشیدن و بلند کردن پوست، گاز گرفتن دست و کوبیدن سر.
پاسخ این سوال راهیچ کس نمیداند که چرا کودکان اتیستیک ناگزیر به انجام دادن کارهای عادی و تکراری اند. این کارها ممکن است شامل فعالیتهای روزمره مثل مسواک زدن باشد.همچنین مسائلی مانند چیدن لگوها با نظم و ترتیبی خاص،عصبانی شدن از اینکه کتابها در قفسه بر اساس اندازه،مرتب نشده اند یا صفحه ای از کتاب دلخواه او تا خورده است.عادات تکراری صرف نظر از اینکه چه هستند،میتوانند در وضع کلاس اختلال ایجاد کنند.بعضی از این آداب،وسواس گونه میشود؛بدین معنا که اگر مرحله ای خاص از آن دقیقا به همان روش همیشگی اجرا نشود،آنگاه کودک مکررا آن آداب را انجام میدهد،متوقف میکند و دوباره شروع میکند. برخی محققان بر این باورند که این عادات تکراری، تلاشهای کودک در جهت کنترل دنیایی است که خارج از کنترل اوست. افراد دیگری تصور میکنند که کمبود نوعی ماده شیمیایی در مغز به نام سروتونین علت این عادات است. وقتی کودکی در حال انجام دادن این آداب است،به نظر می رسد به دنیای اطراف خود بی اعتناست و اگر به هر دلیلی این روال با وقفه مواجه شود،موجب ناراحتی او خواهد شد.
بطور خلاصه گاهى اوقات، كليشه رفتارى مخصوصا ، علتش مشكلات حسى هست كه كودك سعى در تعديل كردنشون داره ، زمانى كه حس هارو بيش از اندازه و يا كمتر از نياز از محيط أطراف دريافت ميكنه ! ولى گاهى اوقات كليشه (رفتارى و كلامى ) علتهاى ديگه اى هم داره يكى از دلايلش ريلكس كردن بدن و فكر هست ، گاهى اوقات يك راه كمك كننده براى يادگيرى بهتر ( مثل كودكى كه در زمان يادگيرى اين كارو انجام ميده مثلا مدادى داره كه مرتبا تكونش ميده موقع درس خوندن و به تمركز و يادگيرى بهترش كمك ميكنه ) گاهى اوقات علتش استرس هست و كودك براى آروم كردن خودش اينكارو انجام ميده و گاهى اوقات يك پروسه يادگيرى و فكر كردن هست . اغلب ما هم در مواقع استرس اينكارو انجام ميديم مثلا پاهامونو تند تند تكون ميديم يا مرتبا راه ميريم يا … ولى چون كارهاى معمولى هست و ميتونيم علتش رو توضيح بديم جلب توجهى براى ديگران نداره
آخرین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM5، اتیسم را بر اساس میزان حمایت مورد نیاز برای فرد، در 3 سطح طبقه بندی می کند. برای تعیین سطح اتیسم، متخصصین دو مورد را در نظر می گیرند: 1توانمندی برقراری ارتباطات اجتماعی 2رفتارهای تکراری و محدود هرچه سطح اتیسم کمتر باشد، میزان حمایت مورد نیاز کمتر است، به عنوان مثال افراد دارای اتیسم سطح یک، شدت علائم کمتری دارند و به حمایت خیلی زیاد نیازمند نیستند. لازم است توجه نماییم که ممکن است یک فرد را نتوان به طور دقیق در یکی از این طبقات قرار داد و به علاوه شدت اتیسم می تواند در طول زمان تغییر کند و بیشتر و یا کمتر شود. 1 اتیسم سطح 1: بر اساس DSM5 افراد با اتیسم سطح یک نیاز به حمایت دارند. با اندکی حمایت این افراد می توانند زندگی با کیفیت را حفظ نمایند، این حمایت ها اغلب شامل درمان های رفتاری و یا سایر درمان هایی می باشد که به بهبود مهارت های اجتماعی و ارتباطی کمک می کند. 2 اتیسم سطح 2: بر اساس DSM5 این افراد به حمایت اساسی نیاز دارند و حتی با وجود حمایت، ممکن است به دشواری با تغییرات پیرامون انطباق پیدا کنند. لازم است درمان های دریافتی به نسبت اتیسم سطح یک فشرده تر باشد. 3اتیسم سطح 3: بر اساس DSM5 این سطح شدیدترین نوع اتیسم است، این افراد به حمایت بسیار اساسی نیازمند هستند، این افراد به درمان های فشرده و متعدد با تمرکز بر حوزه های مختلف از جمله شناخت، کلام، خودیاری و … نیازمند هستند و همچنین دارودرمانی برای کنترل مسائل جانبی اختلال نیازمند هستند. علاوه بر درمان ها ممکن است به یک مراقب جهت آموزش مهارت های پایه زندگی روزمره و‌مدرسه و … نیازمند باشند.
تاکنون سه دلیل گفته شده است : 1) متراکم شدن مخمرها: نخستین دلیل خنده‌های نابجا میتواند انباشته شدن مخمرها در مسیر معده‌ای – روده‌ای باشد. مخمرها فاکتورهای کوچکی از الکل و سم هستند و میتوانند شدیداً باعث ایجاد خنده‌های بی‌دلیل کودکان باشند. اما چرا کودکان اوتیسم در بدنشان زیاد مخمر دارند؟ تحقیقات نشان میدهد سیستم ایمنی این کودکان ممکن است ناموزون باشد و به همین دلیل آنها مستعد این مشکل هستند. مداخلات طبیعی برای از بین بردن مخمرها: ٭ استفاده از ترکیبات پروبیوتیک به صورت روزانه ٭ تست مدفوع زیر نظر پزشک کودک و افزودن موادی نظیر عصاره دانه گریپ فروت یا اسید کاپریلیک به برنامه غذایی کودک ٭ کاهش مصرف شکر 2) تأثیرات گلوتن و کازئین: برخی از غذاهای مورد علاقه کودکتان میتواند علت اصلی خنده‌های بی‌دلیل او باشد. آیا کودکتان وسواس غذایی دارد؟ آیا کودکتان فقط ناگت مرغ و پیتزا دوست دارد؟ آیا اگر جلوی کودکتان را نگیرید یک گالن شیر را در روز می‌خورد؟ چنین الگوهای معتادگونه در غذا خوردن ممکن است علامتی باشد از اینکه نوروپپتیت‌های مخدرگونه که در روده‌ها شکل گرفته‌اند باعث همه اتفاقات از یبوست تا خنده‌های بی‌دلیل تا انزوای اجتماعی یا حتی پرخاشگری میشوند. روش درمانی برای حل این مشکل، استفاده از آنزیم‌های گوارشی همراه با رژیم‌های فاقد گلوتن و کازئین است. 3) غذاهای فنولیک: فنول‌ها یکی از اجزای طبیعی تشکیل دهنده برخی از غذاهای مورد علاقه کودکان هستند. اگر کودکتان دور چشمش حلقه سیاه است و بخصوص در شب، خنده‌های بی‌دلیل دارد، احتمالاً به دلیل ازدیاد فنول در بدنش است. خوراکی هایی که فنول زیادی دارند عبارتند از توت فرنگی، سیب، انگور قرمز، موز، پرتقال، هلو، فلفل، شکلات، سس کچاپ و رب گوجه فرنگی. مداخلات درمانی: ٭ حذف غذاهای دارای فنول از رژیم غذایی کودک ٭ استفاده از آنزیم‌های گوارشی که روی فنول‌ها تأثیر دارند.
تعمیم در واژه به معنای استفاده از اهداف آموزش داده شده در محیط طبیعی بدون کمک سایرین می باشد. اگر رفتاری که تغییر یافته یا به صورت نو ایجاد شده است در موقعیت های زمانی و مکانی غیر از شرایط و مکان یادگیری کودک ادامه یابد عمل تعمیم رخ داده است. در عمل تعمیم ما با دو موقعیت روبرو هستیم یکی مکان و موقعیت آموزش و دیگری موقعیت تعمیم است. موقعیت آموزش، موقعیتی است که در آن تغییر رفتار صورت می گیرد و موقعیت تعمیم موقعیتی است که رفتار یاد گرفته شده به آن تعمیم می یابد. به طور مثال زمانی که یک هدف در جلسۀ گفتار درمانی آموخته شود در موقعیت دوم این رفتار باید به طور طبیعی به خارج از مکان درمان نیز ادامه یابد در این شرایط تعمیم صورت گرفته است. در تعمیم از موقعیت اول به دوم شباهت بین این دو موقعیت فیزیکی بسیار موثر است ولی با تمام این شرایط کودکان زیادی وجود دارند که رفتار آموزش داده شده در موقعیت اول را به صورت خودکار در محیط طبیعی استفاده نمی کنند یک گروه از این کودکان، طیف های متنوع کودکان در اتیسم را شامل می شوند. در راستای تسهیل این مشکل اقداماتی می توان انجام داد که در زیر ذکر شده است. فعالیت هایی که می توان با استفاده از آن ها رسیدن به تعمیم را تسهیل کرد: استفاده از رویکردهای درمانی کودک-مرکز در این روش ها سعی می شود تا حد امکان اجبار مربی در تقلید رفتار مورد هدف توسط کودک کاهش یابد. یا به عبارتی در این رویکردها مربی به خواستۀ کودک عمل می کند و منتظر می ماند تا کودک به یک جنبه از محیط یا یک بازی خاص علاقه نشان دهد بعد از آن است که مربی وارد عمل شده، با کودک بازی می کند و در حین بازی هدف آموزشی خود را پیاده می کند نکته ای که در این روشها دارای اهمیت می باشد این است که مربی در این روش ها وانمود می کند در حال بازی با کودک است پس نباید کودک در حین این فعالیت ها مورد تنبیه یا تشویق قرار گیرد. به علت اینکه این روش درمانی در بافتی طبیعی تر آموزش داده می شود و کودک در شرایطی شبیه به زندگی روزمره قرار می گیرد، فرآیند تعمیم آموزش به محیط طبیعی به مقدار کمتری نیاز می باشد و تعمیم در حین فعالیت به خودی خود صورت می گیرد. استفاده از محرک های طبیعی تر بهتر است حین آموزش بعد از استفاده از تصاویر به سمت اشیای واقعی و فعالیت های واقعی تر حرکت کنیم. حتی می توان از همان ابتدا به جای استفاده از تصاویر که محرک های غیر طبیعی تری هستند از اشیای واقعی کمک گرفت. آموزش در محیط های گوناگون در این روش محیط مداخله را تغییر می دهیم. به این صورت که مواردی را به کودک آموزش می دهیم و بعد از آن سعی میکنیم همین بافت آموزشی را در محیطی خارج از کیلینیک، منزل یا حتی پارک به کار ببریم. در کل می توان گفت تمرین با افراد جدید، در مکان های جدید و همراه با فعالیت های عملی تر رخ می دهد. تقویت فاصله ای تقویت متناوب یا فاصله ای یکی از وسایل تعمیم دهی مهم دیگر است. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که در مراحل اولیۀ آموزش به منظور تثبیت رفتار آموزش داده شده، تقویت باید به صورت مکرر اتفاق بیافتد ولی بعد از آن که رفتار مورد نظر ما تثبیت شد، این رفتار را می توان با کمک کاهش مقدار تقویت ها به محیط طبیعی تعمیم داد. افزایش میزان تمرین واستفاده از موارد گمراه کننده استفاده از موارد گمراه کننده و تمرین زیاد یک بافت در شرایط های مختلف باعث می شود که کودک در تمرینات به مهارت بهتری رسیده و بتواند آن ها را در سایر موقعیت ها و مکان ها استفاده کند. استفاده از خود کنترلی و اصلاح خطاهای بزرگسالان در این امر لازم است که کودک را تشویق نمود تا معلم خود باشد و همواره در مورد ساختاری که استفاده کرده است فکر کرده و تجدید نظر کند. این روش برای کودکان بزرگتر مخصوصاً کودکان دبستانی که دارای سطوح شناختی بالاتر هستند، روشی بسیار مناسب است. گاهی نیز درمانگران بعد از آموزش یک رفتار زبانی آن رفتار را به طور نادرست استفاده می کنند و منتظر می مانند تا کودک خطای آن ها را اصلاح کند این روش در کودکان با توانایی شناختی بالاتر استفاده می شود و علاوه بر اینکه به تعمیم رفتار آموزشی کمک میکند محیط درمان را نیز به شرایطی شاد و مفرح تبدیل کرده که یادگیری در آن تسهیل می شود. تغییر نوع تشویق تقویت یا تشویق دارای انواع متفاوتی می باشد یکی از انواع تقویت از نوع بیرونی است و شامل تقویت اجتماعی، فوری و ژتونی می باشد. در تقویت اجتماعی بعد از انجام درست تمرین توسط کودک او از سمت والدین یا درمانگر مورد تشویق های لفظی از جمله (آفرین و) قرار می گیرد. در تشویق فوری بعد از گرفتن پاسخ از کودک شخص آموزش دهنده با دادن یک خوراکی یا یک وسیلۀ بازی به سرعت کودک را تشویق می کند. در تقویت ژتونی درمانگر ابتدا به تعداد پاسخ ها برای کودک یک ابزار تشویق قرار می دهد. (مثل کشیدن ستاره) و بعد از اینکه این تشویق ها به تعداد مشخصی رسید به کودک جایزۀ اصلی داده می شود. نوع دیگر تقویت از نوع طبیعی می باشد چیزی است که برای جاندار به طور طبیعی تقویت کننده است و مانند آب یا غذا به بقای او وابسته استو در کل می توان گفت تقویت در این روش ها در پاسخ به هدف بیانی کودک صورت می گیرد. بهترین تشویق ها استفاده از نوع طبیعی تقویت می باشد که در آن کودک نتیجۀ ارتباط خود را به صورت طبیعی دریافت می کند و تعمیم در حین درمان و بدون هیچ مداخله ی دیگری صورت می گيرد.
کودکان آسپرگر و اتیسم به دلیل این که هر دو در یک طیف قرار دارند اغلب با هم اشتباه میشوند. سندرم آسپرگر از خیلی جهات به اتیسم شبیه است. شباهت هایی که بین این دو وجود دارد باعث می شود در بعضی مواقع تمایز این دو گیج کننده شود.اگرچه شباهت هایی وجود دارد ، تفاوت های اساسی نیز بین اتیسم و آسپرگر وجود دارد . اتیسم و آسپرگر هر دو در ایجاد ارتباط مشکل دارند و تمایل دارند در هنگام مکالمه با دیگران ارتباط چشم را حفظ نکنند. همچنین افراد مبتلا به اتیسم و آسپرگرها در زبان بدن و حرکات دست و اشاره دچار مشکل هستند. در مقایسه ای دیگر بین اتیسم ، تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به اتیسم و آسپرگرها از سطح هوشی بالایی برخوردار هستند در حالی که هنوز در موقعیت های اجتماعی با مشکل روبرو هستند. شایان ذکر است روش درمان اتیسم و آسپرگر نیز شباهت زیادی به هم دارند . بر خلاف اتیسم ، شناسایی یک فرد با آسپرگر در سنین جوانی کار سختی است. مبتلایان به سندرم آسپرگر در سنین جوانی مشکلات زبان و گفتاری را تجربه نمی کنند. به نظر می رسد که این یک تفاوت اساسی بین اتیسم و آسپرگر است. کودکان آسپرگر در مقايسه با افراد اتيسم از گفتار طبيعي ترو همنچنین مشکلات ارتباطی خفيف تري برخوردارند. در واقع در کودکان آسپرگربرخلاف کودکان اتيسمی تأخير چشمگيري در زبان، رشد مهارتهاي شناختي ومهارتهای خودياري ديده نمي شود. در کودکان آسپرگر بیشتر مشکلات در روابط اجتماعي و ارتباط با همسالان در شروع سن مدرسه نمود میکند.. همچنين یکی از تفاوتهای آسپر گر و اتیسم علاقه خاص کودکان آسپرگر به نجوم، جغرافيا و باستان شناسي میباشد. توجّه به جزئيات ، علائم وسواسي ، نظم و ترتيب خاص در بعضي از امور، حساسيت به تغيير، انعطاف پذيري کم در اندامها و حرکات و نيز يکنواختي جريان تکلم از مواردي است که درآسپرگر ها دیده میشود.. علاوه بر این ، افراد مبتلا به آسپرگر معمولا خصوصیات وسواسی را به صورت گذرا از خود نشان می دهند اما افراد مبتلا به اتیسم وسواس و تکرار بیشتری در کارها از خود نشان میدهند. دیگر تفاوت آسپرگر و اتیسم در توانایی در امور روزمره است که معمولا افراد آسپرگر در این زمینه موفق تر عمل میکنند و به طور کلی افراد آسپرگر از بهره هوشی بالاتری نسبت به افراد اتیسم برخوردارند.
اساس آموزش در اتاق تاریک حذف انتخابی محرکهای محیطی و افزایش تمرکز کودک به جنبه های مورد نظر آموزشی میباشدجهت اتاق تاريک نيازمند فضاي طراحي شده ويژه اي است به اين معني که فضاي اتاق به گونه اي است که با کاهش نور به طور کامل تاريک مي شود که مزاياي بسياري را به دنبال دارد؛ 1- محدود کردن حواس کودک 2- افزايش توجه کودک به محرک 3- بهبود وضعيت Self Concept (خود پنداری)در کودک 4- مشغول کردن انواع حواس و انواع توجه به طور مجزا 5- بهبود مهارت کاوش چشمي( Visual Scanning ) 6- بهبود حرکات چشم و افزايش ميدان توجه بينايي 7- فضاي آرامش دهنده 8- با off کردن فضاي اطراف کودک باعث تمرکز وي بر تکليف ارائه شده مي شود 7- آموزش مفاهيم شناختي اوليه به ويژه با استفاده از بازي سايه ها 9- فراهم نمودن فضاي ايده آل جهت استفاده از نرم افزارهاي مخصوص 10-فراهم نمودن فضايي که براي کودک هيچ بار معنايي خاصي ندارد در نتيجه وي را به ابراز رفتارهاي تدافعي سوق نمي دهد. 11- بهبود مهارتهای نوشتاری کودکان 12-درمان موثر کودکان پیش فعال
بهترین روش شناسایی مشکلات به خواهر و برادرهای کودکان مبتلا به نشانگان آسپرگر و اتیسم صداقت است. به عنوان مثال، فرزند در حال رشد شما درباره ی خواهر یا برادر اتیسم خود هزاران سوال دارد. چرا او با من حرف نمی زند؟ چرا کارهای غیر طبیعی انجام می دهد؟ چرا او بازی نمی کند؟ آیا او از من متنفر است؟ آیا برادرم به این دلیل اتیسم شده است که من در کودکی با او کشتی بدی گرفته ام؟ و … هر چه قدر اطلاعات فرزند شما درباره اختلالات طیف اتیسم بیشتر شود، دیدش به خواهر و برادرش بازتر می شود و سوء تفاهم ها کمتر منجر به استرس می شود. با ایجاد بحث های آزاد، صادقانه و غیر دادگاهی اطمینان خاطر حاصل کنید تا فرزندتان بتواند به راحتی احساساتش را مثبت یا منفی نسبت به خواهر یا برادر اتیستیک خود ابراز کند. در این گفتگو شما متوجه می شوید که فرزندتان تا چه حد در مورد اختلال اتیسم اطلاعات دارد و چه چیزهای مثبت یا منفی ای را از داشتن خواهر یا برادر با نشانگان اختلال اتیستیک به تازگی تجربه کرده است. شما به عنوان والدین می توانید مثال های خوبی بزنید، مثبت باشید و نیازهای ویژه فرزندتان را بپذیرید و سعی کنید فرزند اتیسم خود را خیلی ناتوان در نظر فرزند دیگر خود جلوه ندهید و به او بفهمانید که گاهی اوقات محرومیت ها اجتناب ناپذیرند. گاهی دیده شده است بعد از این که والدین با کودکانشان درباره اختلالات طیف اتیسم صحبت کردند بیشتر خواهر و برادرها افکار اشتباه خود را پنهان داشته یا بعضی از پایه موقعیت را درک نکرده بودند. به بیان دیگر فقط صرف این که شما بعضی چیزها را برای فرزندتان شرح دهید، به این معنی نیست که او آن چه که شما گفتید را درک کرده است. از فرزند خود بخواهید آن چه که شما به او می گویید به بیان خود شرح دهد که ممکن است موثر باشد. به هر حال تکرار و بحث های مختلف به جای یک توضیح مختصر ضروری به نظر می رسد.یک روش مثبت برای تسهیل ارتباط با فرزندتان دخالت دادن او در بحث هایی است که چه طور می توانید به بهترین شکل به فرزند اتیستیک خود کمک کنید. خواهر و برادرها می توانند راهبردهای موثر در روابط اجتماعی و شرایط مدرسه داشته باشند و با دخالت دادن، مشارکت و مسئولیت به فرزندتان دید او را نسبت به داشتن چنین خواهر و برادری باز نگاه دارید.
شب_ادراری یک مشکل رفتاری قابل کنترل توسط خود کودک نیست. شب ادراری در مورد بیشتر کودکان، یک مشکل ساده جسمانی است؛ عضلات مثانه شان ضعیف یا کوچک است و قادر به کنترل آن حجم از ادرار که بدنشان تولید کرده، نیست. اگرچه استرس ممکن است به طور غیرمستقیم بر این مشکل تاثیر بگذارد ولی اغلب متخصصان بر این باورند که استرس نمی تواند دلیل آغاز این ماجرا باشد و فقط باعث تشدید و تکرار این رفتار هست. کارهایی که باعث تشدید شب ادراری در کودکان میشود: خوردن غذاهای شور تخلیه نکردن کامل مثانه قبل از خواب عدم نوشیدن مایعات در زمان نزدیک به خواب
از جمله دلایلی که موجب ناخن جویدن کودک و نوجوان می شود، آن است که او سعی می کند با انجام این کار از میزان استرس خود بکاهد. ناخن جویدن موضوع مهمی در بحث روان شناسی و روان پزشکی است؛ زیرا تعدادی از افراد درگیر این اختلال هستد. این اختلال باعث ایجاد مشکلات متعددی از جمله بیماری های جسمی می شود و احتمال بروز عفونت های قارچی، باکتریایی و ویروسی را افزایش می دهد. از طرفی وجود این اختلال در کودکان، به دندان آسیب می رساند و در برخی موارد باعث تغییر شکل ناخن و قرمزی اطراف انگشتان دست کودکان می شود. بروز این اختلال، علل متفاوتی دارد. کارشناسان معتقدند معمولا افرادی که ناخن می جوند دچار اضطراب و افسردگی هستند و کمتر در جمع حضور پیدا می کنند. همچنین ترس از سرزنش دیگران، عادت و یا الگو گرفتن از اطرافیان، از دیگر عوامل بروز این اختلال است. البته خوب است بدانید، نتایج بررسی ها نشان می دهد، این رفتارها در برخی موارد علت ژنتیکی دارد. با توجه به عوارض جویدن ناخن، پیش گیری و درمان آن اهمیت زیادی دارد. اما پرسش هایی که در این زمینه مطرح می شود این است که چگونه می توان از این اختلال پیشگیری و آن را درمان کرد و نقش بزرگ ترها در کمرنگ شدن این عادت چیست؟ باید گفت والدین هرگز نباید فرزند خود را برای ناخن جویدن تنبیه کنند، زیرا خود تنبیه ترس و اضطراب کودک را بیشتر می کند.
برای کمک به این کودکان می توان از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرد و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کرد. همچنین هنگامی که کودک مشغول جویدن ناخن است بدون این که متوجه شود، از او فیلم تهیه کنید و سپس برای او به نمایش بگذارید. احتمال دارد با مشاهده فیلم به خود بیاید و این عادت را کنار بگذارد. قرار دادن آیینه جلوی کودک او را متوجه این عادت ناپسند می کند. کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست ها را با دست های خود مقایسه کند. اقدام دیگری که در این زمینه مفید است، شناسایی مکان و زمانی است که این رفتارها در او بیشتر می شود. به عنوان مثال، شاید کودک با ایجاد موقعیت های خاص به ناخن جویدن می پردازد. این حالت را که در او استرس ایجاد می کند شناسایی و کاری کنید که در موقعیت های استرس زا قرار نگیرد. اگر کودک هنگام تماشای برنامه تلویزیونی ناخن می جود، شیئی به دست او بدهید تا سرش گرم شود. به مکان هایی که این عادت کودک زیاد می شود نیز دقت کنید تا علت این اختلال را بفهمید. هنگامی که این عادت کم شد، با تعیین پاداش، این رفتار خوب او را تقویت کنید. به عنوان مثال، برای تشویق هر بار ناخن نجویدن ستاره ای به جدول برنامه های روزانه او اضافه کنید و به ازای هر ۱۰ ستاره به او هدیه دهید. اگر فرزند شما دختر است به او لاک یا دستکش هدیه کنید تا با استفاده از آن جویدن ناخن را فراموش کند. اگر پسر است به او ناخن گیر یا ذره بین بدهید تا با استفاده از آن به آسیبی که به ناخن و اطراف آن رسانده است، توجه کند و ناخن های خود را کوتاه کند. در صورت آسیب رسیدن به دندان های کودک به دندان پزشک مراجعه کنید. اگر این عادت با اضطراب شدید همراه باشد، حتما از روان پزشک کودک کمک بگیرید. گاهی رفتار والدین یا اطرافیان، زمینه اضطراب کودک را زیاد می کند.
1- در مورد محتویات غذاها برایش حرف بزنید: منظور ما صحبت در مورد ویتامین ها و خواص آنها نیست. یک کودک ۳ یا ۵ساله نمی تواند این موضوع را درک کند و بی فایده است به کودکی که کمتر از ۹ سال سن دارد، بگویید سبزی بخور چون برای سلامت تو مفید است. آنچه می توان در رابطه با غذا به کودکان زیر ۹ سال فهماند، در مورد رنگ، بو یا مزه غذاست. مثلا اگر کودک شما «خامه» دوست دارد، سعی کنید به او نشان دهید که دلیل رنگ، بو یا مزه غذایی که برایش آورده اید، خامه ای است که در آن ریخته اید و خامه را به او نشان دهید. 2- غذاها را به اشکال و طعم های مختلف درست کنید: فرزندتان از خوردن سیب زمینی به شکل پوره بیزار است؟ آن را به روش دیگری طبخ کنید. شیوه طبخ غذا (بخارپز، کبابی، سرخ شده…) و طعم دهنده هایی که استفاده می کنید، در بو، رنگ و مزه غذا موثرند. سعی کنید هر بار شکل تازه ای از همان ماده غذایی را جلوی فرزندتان بگذارید. 3- ظاهر غذا را باب میل کودکان کنید: بچه ها سبزیجات نمی خورند چون سبزیجات نه مزه خاصی دارد نه ته دلشان را می گیرد! اگر می خواهید مثلا فرزندتان سبزی بخورد، آن را در کنار مواد غذایی سیر کننده سرو کنید. سعی کنید بشقاب غذا را آنگونه که دوست دارد، تزیین کنید. مثلا اگر فرزندتان گوجه فرنگی را در سالاد کنار می گذارد، آن را رنده یا پوره کنید و به سس سالاد بیفزایید. 4- به زمان گرسنگی او توجه کنید: فرزندتان بهتر از شما می داند گرسنه است یا نه. اگر او را مجبور به خوردن کنید، تنظیم اشتهای درونی او به هم می ریزد. اگر فقط چند قاشق غذا می خورد و بعد دلش دسر می خواهد، به او سخت نگیرید. اجازه بدهید لذت خوردن در او شکل بگیرد.
کودکان کتک می زنند ، چون نمیدانند خشم خود را چگونه نشان دهند، به علاوه آنها رابطه برابر را دوست ندارند. بدترین واکنش والدین در مقابل زدن کودک، زدن روی دست کودک است. والدین هرگز نباید کار اشتباه کودک را تکرار کنند. با صحبت، نصیحت، توضیح، و تنبیه کودک ، این مشکل تنها تشدید خواهد شد. ⁉چه باید کرد ؟ قدم اول: دو جا باید جلوی کودک ایستاد یک وقتی به خودش یا کسی آسیب میزند دوم وقتی به حقوق کسی تجاوز میکند. کودکی که کتک میزند به خودش بیشتر آسیب میزند تا طرف مقابل، شما حتما باید مرتبا مراقب باشید وقتی میخواد اقدام به زدن کند دستش را بگیرید، نه محکم بگویید ،فقط خودتان را ناراحت نشان دهید. آنقدر این کار را تکرار کنید تا مایوس شود. وقتی زد دیگر انجام هر کاری اشتباه است. حتما باید قبل از زدن جلوی کودک گرفته شود. اگر کودکان دیگر را میزند باید مدتی او را با کودکان دیگر در تماس نگه ندارید تا رابطه را یاد بگیرد. قدم دوم : احساس كودك را تاييد كنيم و حد و مرز رفتارش را مشخص كنيم در حاليكه رفتارمان كاملا در اختيار خودمان است. هم قد كودك شويد به چشمانش نگاه كنيد و بگوييد: “ميدونم دلت ميخواست بيشتر تو پارك بمونی اما تو دوستات رو كتك زدی و قرار ما اين بود وقتی كتك ميزنی به خونه برگرديم”. “ميدونم ناراحتی به بچه شير ميدم و نميتونم باهات بازی كنم. اما ميتونی به اتاقت بری و بازي كنی يا اينجا كنار من بمونی و آروم باشی تا كارم تموم شد بيام كنارت”. كودكان از رفتار همراه با خشونت ما هيچ چيز خوبی نمی آموزند. يادتان باشد هميشه با كودك شفاف و كوتاه صحبت كنيد. احساسش را تاييد كنيد. به او دو انتخاب بدهيد و به او بگوييد انجام چه كاری بد است. در تمام اين مراحل بايد خودتان كاملا كنترل بر رفتارتان داشته باشيد. زمانی كه ما كنترلی بر رفتارمان نداريم چگونه انتظار داشته باشيم كودك ما كه گيج و گم در دنيای بزرگسالان است به احساسات و رفتار خود كنترل داشته باشد؟
اگر کودک به هر دلیلی پرخاشگری را انتخاب کند والدین نباید با پرخاشگری به او پاسخ دهند اما باید محکم باشند. مثلا اگر کودک را بغل کرده‌اید و او شما را میزند بدون آنکه هیچ بحثی با او بکنید باید خیلی سریع او را زمین بگذارید یا اگر در اتاقش هستید او اسباب‌بازی‌اش را به سمت شما پرت میکند بدون اینکه گفتمان خاصی با او داشته باشید، از اتاق بیرون بروید. بی‌توجهی و ترک کودک بدون حرف زدن با او نشان میدهد که نه تنها چیزی را به دست نیاورده بلکه توجه والدین را نیز از دست داده است.
اولین چیزی که در کنترل بدرفتاری کودکان به ذهن اکثر والدین می رسد، تنبیه است. وقتی کودک دروغ می گوید، او را کتک می زنند یا در حمام زندانی می کنند. وقتی با دوستش دعوا می کند، با او قهر می کنند. شما کودک خود را کتک می زنید تا دیگر با دوستش کتک کاری نکند، ولی این عمل منجر به افزایش خشم و پرخاشگری کودک می شود و دقیقاً بدرفتاری او با بچه های دیگر افزایش می یابد. شما سر کودک خود فریاد می کشید که: دیگه نبینم با من بلند صحبت کنی، باید آرام صحبت کنی و… برای تنبیه صحیح باید ؟ يك: ◽تنبیه به تنهایی نمی تواند بدرفتاری کودک را کنترل کند. دوم: ◾تشویق مقدم بر تنبیه است. حداقل چند هفته ی اول برنامه ی رفتاری را باید صرفاً به تشویق اختصاص دهید.تشویق به وجود ارتباطی مطلوب بین شما و فرزندتان کمک می کند و هرچه قدر این ارتباط بهتر باشد، حرف شنوی کودک از دستورات شما بیشتر خواهد شد. خیلی مواقع وقتی برای والدین روش تنبیهی توضیح داده می شود، آن ها شکایت دارند که فرزندشان به نوع تنبیهی که کارشناسان پیشنهاد می کنند توجهی ندارد. مثلاً، وقتی به کودک می گویند برو آن گوشه بنشین، یا امروز حق استفاده از کامپیوتر را نداری، کودک اصلاً به حرف آنها گوش نمی دهد. بله، کاملاً صحیح است؛ چون، هنوز ارتباطی مثبت بین والد و کودک به وجود نیامده است. به همین دلیل است که بايد همیشه قبل از این که تنبیه را شروع کنید، چند هفته ای را صرف ارتباط مثبت با کودک و تشویق رفتارهای خوب او کنید. «همیشه تشویق مقدم بر تنبیه است» این یک اصل است، آن را فراموش نکنید. شما نمی توانید ابتدا سراغ تنبیه بروید؛ چون، کودک تنبیه شما را نمی پذیرد. اگر فرزندتان به پنج سالگی رسیده میتوانید با این روش تنبیه کنید: کودکی به علت رفتارهای مثبت خود، سه ستاره گرفته است. حالا به علت رفتار منفی یک ستاره از او پس می گیرید. چنان چه قرار باشد هر سه ستاره ی او پس گرفته شود، دیگر سیستم تنبیه و تشویق شما کارایی نخواهد داشت.
و دستشویی نمیره وقتی هم میره دیگه دستشوییش آنقدر زیاده که نمی‌تونه بشینه ایستاده دستشویی می‌کنه نمی‌دونم چکار کنم که این کارش را تکرار نکنه… نكته اي كه در روانشناسی و رشد روانی كودك سه تا شش ساله اهميت دارد، اين است كه اين كودكان از نگهداری ادرار و مدفوعشان لذت می برند و به موقع به دستشويی نمی روند و مادران از اين بابت بسيار ناراحت می شوند. خیلی از مادران نسبت به اين كار بسيار حساس هستند، و حتی كودكان خود را تنبيه می كنند تنبيه این كودكان به دليل كنترل نكردن ادرار و مدفوع ممكن است پايه گذار وضعيتی باشد كه در بزرگسالی فرد را به وسواس مبتلا بكند. بهترین روش برای حل این مشکل اینست که به کودک بگویید “اگر به موقع به دستشویی بروی جایزه داری، جایزه حتما نباید اسباب بازی و … باشد میتواند غذایی که کودک دوست دارد ، پارک رفتن، تماشای برنامه مورد علاقه کودک و… باشد
1- آموزش ارتباط کارکردی وخودبه خودی 2- آموزش مهارت های اجتماعی متناسب با سن(مانند پاسخ دهی خردسالان به مادر) 3- آموزش مهارت های بازی،به ویژه بازی با همسالان 4- آموزش مهارت های شناختی (تفکر)مفید وکاربردی در زندگی روزانه 5- آموزش رفتارهای مناسب،برای جایگزین شدن با رفتار های نامناسب 6- آموزش مهارت های تحصیلی کارکردی درصورت تناسب با نیاز های کودک
1- برقرای تماس چشمی 2- افزایش توجه به گفتار دیگران 3- توانایی تقلید از حرکات و کلام دیگران 4- ایجاد توجه مشترک میان کودک و دیگران بر سر موضوعات مختلف مثل دیدن تصاویر کتاب 5- توانایی درخواست کردن یا مخالفت کردن با استفاده از ایما و اشاره 6- توانایی در نوبت گیری 7- ایجاد مهارتهای شناختی اولیه ( مثل تشخیص رابطه علت و معلولی – پیش بینی اتفاقات – شروع بازی کردن )
1- از گریه کودک نترسید 2- گریه کودک اتیسم از ترس و استرس نیست 3- گریه کودک اتیسم یک راه فرار از یادگیری و مقاومت در برابر آموزش است 4- گریه کودک اتیسم یک حربه برای جلب توجه میباشد که در مقابلش نباید عکس العملی نشان دهید فقط نگاهش کنید 5- در برابر گریه کودک خود را نبازید هرچه قدر مقابل گریه کودک اتیسم بایستید مقاومت ها شکسته میشود 6- گریه کودک اتیسم روزی براثر کوتاه نیامدن شما در حین آموزش کاهش پیدا میکند و قطع میشود کافی است صبور باشید وبه هیج وجه آموزش را برای گریه های شدید قطع نکنید 7- به هیج وجه اگر کودک گریه کرد ازجایش نباید بلند شود نباید بترسید بدون توجه به گریه با خونسردی آموزش دهید 8- اگر کودک دارای اختلال اتیسم نبود هیچ وقت برای گذاشتن یک پازل گریه نمیکرد بنابراین قدری تامل کنید آیا گذاشتن یک پازل گریه دارد؟؟ آیا نخ کردن یک مهره گریه دارد ؟آیا نام بردن یک کارت گریه دارد بنابراین همه مقاومت است وباید با اقتدار جلوی گریه کودک بایستید 9- هرگونه داد وجیغ وفریادو یا حتی دلجویی وباج دادن گریه کودک را درحین آموزش شدت میدهد تنها سکوت و دادن آموزش به کودک با سکوت سبب کاهش گریه کودک اتیسم میشود 10- کودک اگر مقاومتش به آموزش پشت میز از بین برود و شما همچنان به گریه اش بی توجه باشید در دراز مدت خواهید دید که فرزند شما مقاومت هایش به راحتی در محیط نیز شکسته میشود و لجبازی وقشقرقش کاهش پیدا میکند درحقیقت آموزش را به محیط تعمیم داده است
۷ راه یادگیری کودکان اتیسم 1- بیشتر با تصاویر به او آموزش دهید: کمتر صحبت کنید و بگذارید او با تصاویر یاد بگیرد. از تصاویر و نشانه‌ها استفاده کنید.برای آموزش مفاهیم مختلف، عکس‌ها را از قبل آماده کنید و در اختیار او قرار دهید.این روش بهترین حالت برای آموزش به کودکان اتیسم است و سرعت یادگیری آنها را به‌طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌برد. 2- زمانی را به فکر کردن اختصاص دهید: به کودکتان فرصت فکر کردن بدهید. زمانی‌که از او سوالی می‌پرسید به او فرصت پاسخ‌گویی بدهید حتی اگر خیلی طولانی شود. برای او شرایط راحتی فراهم آورید تا دست‌پاچه نشود. 3- برای کودکتان فرصت ایجاد کنید: برای کودکتان فرصتی برای ورزش کردن، شنا کردن و…. فراهم کنید. محیطی بدون تنش و استرس برای او ایجاد کنید. محیطی که او بتواند در آنجا با اسباب‌بازی‌هایی که دوست دارد بازی کند، سازی که دوست دارد یاد بگیرد و هر کاری را که مایل به انجام دادن آن است به راحتی انجام دهد. 4- عوامل مزاحم را شناسایی کنید: عواملی که باعث حواس‌پرتی کودکتان میشود را شناسایی و از محیط دور کنید.این کار باعث تقویت تمرکز او می‌گردد. 5- حضور در اجتماع: شرایطی را فراهم کنید تا او در جامعه حضور داشته باشد و دوستانی پیدا کند. حتماً در برنامه‌هایی که برای کودکان اتیسم برگزار میشود شرکت کنید تا با افراد مختلف در این زمینه آشنا شوید و بتوانید به کودکتان در شکوفایی استعدادهایش کمک کنید. 6- مهارتهای زندگی را به او آموزش دهید: شرایطی را برای او ایجاد کنید تا بتواند مهارتهای ابتدایی زندگی را یاد بگیرد. مهارتهایی مانند رعایت بهداشت فردی، دکتر رفتن یا خرید کردن. به او قوانین زندگی را آموزش دهید. 7- ناامیدی و احساسات: کودکان اتیستیک احساسات متفاوتی دارند. رفتار آنها میتواند ناراحتی، عصبانیت، خستگی و اضطراب آنها را به خوبی مشخص کند. در این موارد سعی کنید بفهمید چه عاملی باعث عصبانیت آنها شده است، مشکل را از بین ببرید و او را آرام کنید.
– تماشای تلویزیون را برای کودک به یک امتیاز تبدیل کنید نه حق. – برای دیدن تلویزیون زمان مشخصی را در نظر بگیرید. – زمان غذا خوردن، تلویزیون را خاموش کنید. – اجازه ندهید زمان انجام تکالیف تلویزیون تماشا کند. – خودتان هم برای تماشای تلویزیون برنامه داشته باشید. – سعی کنید ساعات تماشای تلویزیون در منزل تان را کاهش دهید و به جای آن به دیگر فعالیت ها بپردازید. – لیست برنامه های تلویزیون را بررسی کنید و برنامه های مناسب کودک و خانواده را گلچین کنید.
کم‌تمرکزی در عین هوش بالا، فعالیت بدنی بیش از اندازه و مهار نشدنی، شتاب و عجله در رفتار. – مهمانی آخر هفته است. بزرگ‌ترها دور هم جمع شده‌اند و توقع دارند کوچک‌ترهای فامیل هم پابه‌پای آنها بنشینند و حرف‌های‌شان را گوش کرده و از جای‌شان تکان نخورند. توقع کاملا نادرستی است! اصلا کودکی که حد مناسبی از بازی، شادی و شیطنت نداشته باشد، بیمار است. بنابراین با هر حرکت کوچک بچه‌ها نباید آنها را به «بیش‌فعالی» متهم کرد. بنابراین نشانه‌های کودکان بیش‌فعال را بشناسید. نشانه‌ها به همین 10 مورد ختم نمی‌شود، اما سعی کردیم شاخص‌ترین نشانه‌ها را معرفی کنیم. سه شاخص اولیه کودکان بیش‌فعال معمولا دارای این سه شاخص مهم رفتاری هستند؛ – کم‌تمرکزی در عین هوش بالا، فعالیت بدنی بیش از اندازه و مهار نشدنی، شتاب و عجله در رفتار. – تکرار اشتباه بی‌توجهی و تکرار اشتباه از دیگر نشانه‌هاست. معمولا این کودکان در کارهای شخصی، درس و ارتباط با دیگران دچار تکرار در اشتباه میشوند. – کم تمرکزی این به معنی کم‌هوشی کودکان بیش فعال نیست؛ بلکه به عکس. انرژی نهفته در این کودکان باعث میشود آنها با نوعی پرش در رفتار مواجه شده و نتوانند فکرشان را برای انجام یک کار، متمرکز کنند. این کودکان به راحتی حواس‌شان پرت شده و حین انجام یک کار، روی کار یا حرکت دیگران یا آنچه در ذهن دارند منحرف میشوند. برای مثال، این حالت بیشتر در موقع درس خواندن آنها در منزل یا گوش کردن به درس در کلاس دیده میشود. -گوش نمی‌کنند سرکشی و عدم توجه به صحبت‌های بزرگ‌ترها از دیگر نشانه‌های بیش‌فعالی است. دعوا و قهر و مرافعه شیوه راه آوردن آنها نیست. باید به آنها زمان بدهید تا وقتی که آمادگی پذیرش داشتند، با آنها صحبت کنید. یادتان باشد این کودکان به‌راحتی سرلج افتاده و به بچه‌های حرف گوش‌نکن و عصبی‌کننده‌ای تبدیل میشوند. – نیمه‌کاره رها میکنند مشق‌های نصفه و نیمه، شیطنت حین نوشتن مشق و حتی رها کردن دانشگاه و تغییر رشته تحصیلی نشانه بیش فعالی است. تاکیدی بر انجام کار نداشته باشید. مطمئن باشید بعد از یک شیطنت کوتاه و چرخیدن در خانه دوباره برای انجام تکالیف، بازمی‌گردند. – منظم نیستند شلختگی از دیگر نشانه‌های آنهاست. به این دلیل که نمی‌توانند روی کارها تمرکز کرده و چند کار را همزمان و به طور کامل انجام دهند. بنابراین اگر قرار است مشق‌های‌شان را کامل کنند از جمع‌آوری وسایل‌شان معذورند! – گم میکنند اگر یک روز دیدید راه خانه را هم گم کردند، تعجب نکنید! کودکان بیش‌فعال توانایی عجیبی در گم کردن اشیا از دفتر، خودکار، پاک‌کن، مداد، تراش، اسباب‌بازی تا حتی لباس‌هایی مانند پلیور یا کاپشن دارند! – جای دیگری می‌روند این کودکان به راحتی حواس‌شان از اطراف پرت شده و به رویاهای خودشان پناه می‌برند. بنابراین اگر چند بار صدای‌شان کردید و جواب ندادند، با آنها دعوا نکنید. واقعا صدای‌تان را نمی‌شنوند. – راحت فراموش میکنند مشق‌شان را کامل نوشته‌اند. ورقه‌شان را امضا کرده‌اند. رضایت‌نامه از والدین برای گردش علمی دارند، اما همه آنها را جا گذاشته‌اند! درس را از حفظ هستند، اما در یک لحظه انگار اصلا چیزی نخوانده‌اند. به آنها مهلت بدهید، همه چیز یادشان می‌آید. دلیل این مساله نیز کم‌تمرکزی آنهاست. – روی صندلی وول می‌خورند این کودکان به معنای واقعی، آرام و قرار ندارند. حتی بعضی از آنها نمی‌توانند به مدت 10 دقیقه روی صندلی آرام بنشینند و دست و پای‌شان را تکان ندهند. با آنها دعوا نکنید. انرژی درونی آنها درحال فوران است!
